Արցախը նախագահ կընտրի Բակո Սահակյանի՞ն

Հուլիսի 19-29-ին Արցախի Հանրապետությունում նախագահական ընտրություններ են: Նախագահն ընտրվելու է ոչ թե համաժողովրդական քվեարկությամբ, այլ` Ազգային ժողովում: Ոչ թե 5, այլ` 3 տարով: Արցախի նոր Սահմանադրությամբ 2017-2020-ը սահմանվել է անցումային շրջան: Սահմանադրական հանրաքվեից հետո մեծ փոփոխություններ պետք է կատարվեին` համապատասխանեցվեր օրենսդրական դաշտը, փոփոխվեին օրենքներ, որին հատկացվել է 3 տարի: Նախագահ Բակո Սահակյանի լիազորություններն ավարտվում են 2017-ի սեպտեմբերի 7-ին, մինչ այդ հնարավոր չէր անցնել նոր Սահմանադրության և խորհրդարանական ու նախագահական համաժողովրդական ընտրություններ անցկացնել: Այդ պատճառով որոշվել է, որ անցումային շրջանում Ազգային ժողովը կընտրի նախագահ, որ կստանձնի պարտավորությունները 2017-ի սեպտեմբերի 7-ից հետո: Անցումային փուլի ավարտից հետո` 2020-ին, կկազմակերպվեն ԱԺ-ի և նախագահի համաժողովրդական ընտրություններ:

Նախագահի թեկնածուներ պետք է առաջադրեն քաղաքական կուսակցությունները: Ընտրությունը կարգավորվելու է Սահմանադրության անցումային դրույթներով՝ «Արցախի Հանրապետության Ազգային ժողովը Սահմանադրությունն ուժի մեջ մտնելու պահից երեք տարվա ընթացքում գործող օրենսդրությունը համապատասխանեցնում է Սահմանադրությանը: Գործող նախագահի լիազորությունների ավարտից ոչ շուտ, քան 50, ոչ ուշ, քան 40 օր առաջ, ինչպես նաև մինչև գործող ԱԺ-ի լիազորությունների ավարտը ԱԺ-ն խմբակցությունների առաջարկությամբ ընտրում է հանրապետության նախագահ, որը պաշտոնավարում է մինչև գործող ԱԺ-ի լիազորությունների ժամկետի ավարտը:
Հանրապետության նախագահ է ընտրվում այն թեկնածուն, որը ստացել է պատգամավորների ընդհանուր թվի ձայների առնվազն երկու երրորդը: Եթե նախագահ չի ընտրվում, ապա անցկացվում է ընտրության երկրորդ փուլ, որին կարող են մասնակցել առաջին փուլում առավել ձայներ ստացած երկու թեկնածուները: Երկրորդ փուլում նախագահ է ընտրվում այն թեկնածուն, որն ստացել է պատգամավորների ընդհանուր թվի ձայների առնվազն երեք հինգերորդը:

Հանրապետության նախագահն իր պաշտոնը ստանձնում է գործող հանրապետության նախագահի լիազորությունների ավարտի, իսկ հանրապետության նախագահի արտահերթ ընտրության դեպքում` ընտրվելու օրվան հաջորդող տասներորդ օրը՝ Ազգային ժողովի հատուկ նիստում Սահմանադրությամբ սահմանված կարգով տրված երդմամբ»:
Ընդդիմադիր «Ազգային վերածնունդը» հունիսին գործադիր մարմնի նիստում քննարկել է հարցը, բայց դեռ չեն որոշել` թեկնածու առաջադրելո՞ւ են, թե՞ պաշտպանելու են որևէ մեկի թեկնածությունը: Չեն բացառում, որ կպաշտպանեն այլընտրանքային թեկնածուի, բայց ոչ Բակո Սահակյանի թեկնածությունը:
«Ազատ հայրենիք» կուսակցությունը հուլիսի 5-ին կուսակցության 6-րդ համագումարում կքննարկի նախագահական ընտրություններում Բակո Սահակյանի թեկնածության սատարման հարցը: Չկասկածեք, որ նաև կպաշտպանի:

Հուլիսի 1-ին Ստեփանակերտում Արցախի ժողովրդավարական կուսակցության 5-րդ համագումարը լիազորել է «Ժողովրդավարություն» խմբակցությանը հուլիսին խորհրդարանի կողմից նախագահի ընտրություններում առաջադրելու Բակո Սահակյանի թեկնածությունը:
ՀՅԴ-ն այս շաբաթ կքննարկի՝ առաջադրելու է ի՞ր թեկնածուին, թե՞ սատարելու է որևէ մեկին:
«Շարժում-88»-ից դեռ տեղեկություններ չկան:

«Ազատ հայրենիքի» և Ժողովրդական կուսակցության ձայները բավարարում են Բակո Սահակյանին անցումային նախագահ ընտրելու համար: Դա կլինի նրա երրորդ ժամկետը: Նախորդ Սահմանադրությամբ՝ «նույն անձը չի կարող ավելի քան երկու անգամ անընդմեջ ընտրվել հանրապետության նախագահի պաշտոնում»: Նոր Սահմանադրությամբ՝ «Նույն անձը չի կարող ավելի քան երկու անգամ ընտրվել Հանրապետության նախագահի պաշտոնում»: Փաստացի երկու դեպքում էլ նա չի կարող առաջադրվել, և այնուամենայնիվ, կա սողանցք՝ անցումային ժամանակի համար հստակ չէ՝ այս դրույթները գործո՞ւմ են, թե՞ ոչ:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ
Հ.Գ. Փետրվարի 20-ին սահմանադրական փոփոխությունների հանրաքվեում փոփոխություններին կողմ է արտահայտվել ընտրողների 87 տոկոսը և Արցախը կիսանախագահականից անցնում է նախագահական համակարգի։
Հանրապետության նախագահ է ընտրվում այն թեկնածուն, որը ստացել է պատգամավորների ընդհանուր թվի ձայների առնվազն երկու երրորդը:

Նախագահ կարող է ընտրվել 35 տարին լրացած, վերջին տասը տարում միայն ԱՀ քաղաքացի, Արցախում մշտապես բնակվող, ընտրական իրավունք ունեցող յուրաքանչյուր ոք: Եթե Բակո Սահակյանից բացի քննարկվում է նախկին նախագահ Արկադի Ղուկասյանի թեկնածությունը, որ մինչև 1997-ը իբրև ԼՂՀ ԱԳ նախարար մասնակցում էր եռակողմ բանակցություններին, իսկ 1997-ից բանակցությունների մանդատը փոխանցվեց ՀՀ նախագահին, ստացվում է նոր Սահմանադրության դրույթների խախտում՝ նա վերջին տասնամյակում անընդմեջ չի բնակվել Արցախում, նորից պետք է ապավինել անցումային դրույթների անորոշությանը: Ինչպե՞ս հասնել 2020-ին: Գուցե Իլհամ Ալիևը խառնվել է իրար, որովհետև չգիտի՝ ում հետ է բանակցելու: 2018-ի ապրիլի կեսից Հայաստանի նախագահին ևս ԱԺ-ն է ընտրելու և նրա իրավասությունների մեջ ԼՂ հարցով բանակցություններ վարելը չկա: Բանակցությունները կարող է վարել վարչապետը՝ իբրև պետության առաջին դեմք: Եթե հաջողվի Ղարաբաղը վերադարձնել բանակցությունների սեղան, ինչպես ՀՀ ԱԳ նախարար Էդվարդ Նալբանդյանն է պնդում, որ առանց Ղարաբաղի մասնակցության չի կարող ոչ մի որոշում կայացվել, և դա արձանագրվել է բոլոր փաստաթղթերում, որոնք ի պահ են տրվել ԵԱՀԿ քարտուղարությանը, բանակցողը լինելու է ԱՀ նախագահը: Կընդունե՞ն նրան ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահները իբրև լեգիտիմ բանակցող, հաշվի առնելով, որ նա անցումային նախագահ է: ՈՒնի՞ նա բանակցային փորձ ու հմտություններ: Ճիշտ է, անցած տասնամյակում նա հանդիպումներ է ունեցել ԵԱՀԿ ՄԽ տարածաշրջան այցելած համանախագահների հետ, բայց այս դեպքում նրա ընդդիմախոսը լինելու է Իլհամ Ալիևը: Փաստորեն՝ բանակցությունների նոր օրակարգ է ձևավորվում՝ ով և ում հետ է բանակցելու, եթե բանակցությունները վերսկսվեն ընդհանրապես:

Ի վերջո կա ևս մեկ կողմ՝ Հայաստանում ու Արցախում գուցե տարօրինակ չի դիտվում, որ Սերժ Սարգսյանն ուզում է վարչապետ լինել, իսկ Բակո Սահակյանը նախագահ մնալ, բայց կա նրանց իշխանության լեգիտիմության հարց միջազգային ասպարեզում: Իրավականորեն հիմնավորումներ կգտնվեն, կա քաղաքական էթիկայի ու ժողովրդավարական չափանիշների հարց: Ի՞նչ առավելություն կունենա հայկական կողմը, եթե հավերժ նախագահ Իլհամ Ալիևի դիմաց հավերժության հավակնող հայ վարչապետ կամ նախագահ լինի: Բաքուն չի հրաժարվում պատերազմից, իսկ բանակցային տարբերակում նրան առաջարկվում է հրադադարի ռեժիմի պահպանություն՝ ներկա սահմանները մոնիտորինգի մեխանիզմներով ամրապնդելով: Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը հետաքրքրում է միայն Ադրբեջանին ու Ռուսաստանին, ոչ ԱՄՆ-ը, ոչ ԵՄ-ն գործնականում Արցախն Ադրբեջանի կազմում չեն տեսնում և դիվանագիտական մեսիջներով Բաքվին արգելում են նոր ագրեսիան: Գուցե ոչ միայն բանակցողների ձևաչափը, այլև բանակցությունների օրակարգն ու սկզբունքներն են փոխվում:

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ